Al eerder heb ik kort geschreven over de attitudes van mindfulness in een artikel ‘Wat is mindfulness?‘. Hier wil ik nog wat uitgebreider bij deze attitudes stil staan. Mindfulness is aanwezig zijn voor wat er dan ook is, wat je ook ervaart in je leven. Het is niet voor niets dat Jon Kabat-Zinn, de grondlegger van de mindfulness, een van zijn eerste boeken de titel “Full Catastrophe Living” gaf. Het leven volledig beleven, met al zijn rijkdom, vreugde en verdriet, pijn en plezier, en om leren gaan met wat zich ook maar aandient in je leven. Mindfulness is een bejegeningswijze, een manier van omgaan met. Het gaat over de relatie die je aangaat met (de ervaringen in) je leven.
‘It’s all about relativity.’
De zeven attitudes van mindfulness
In mindfulness gaat het er echter niet alleen om ‘wat’ je doet, maar vooral ook ‘hoe’ je het doet. Jon Kabat-Zinn definieerde zeven attitudes die onderdeel uitmaken van mindfulness. Ze vormen de basishouding van waaruit je mindfulness beoefend:
- Mildheid
Jon Kabat-Zinn benoemt deze oorspronkelijk als ‘niet-veroordelen’. We hebben vaak de neiging om onszelf, onze ervaringen en ook anderen continu te veroordelen als goed of slecht, aangenaam, onaangenaam of neutraal. We lijken overal wel een mening over te hebben. Door hier met mildheid naar te kijken en je veroordelingen los te laten wanneer ze opkomen, gaan we zien dat het allemaal niet zo zwart-wit is als we vaak denken.
- Geduld
Wie kent het spreekwoord niet “Haastige spoed, is zelden goed.”. We willen vaak zo snel resultaat bereiken en zijn dan al tien stappen verder in ons hoofd dan waar we op dit moment zijn. Het zorgt ervoor dat we meer in ons hoofd leven en minder in dit moment. Geduld kan ons helpen de dingen zich op hun eigen tijd te laten ontvouwen.
- Beginnersgeest
Onze vaste overtuigingen en ideeën van hoe we de dingen zien, verhinderen vaak dat we daadwerkelijk zien wat hier nu is. Wanneer we nieuwsgierig onze ervaring verkennen, als een kind dat alles voor het eerst waarneemt, dan gaan we de dingen meer zien zoals ze zijn, in plaats van hoe we denken dat ze zijn. - Vertrouwen
Vertrouwen is de tegenhanger van angst. Vaak laten we ons vertrouwen afhangen van alles wat er om ons heen gebeurt, van onze prestaties of van wat anderen tegen ons zeggen. Vertrouwen zit in jezelf. Het gaat over vertrouwen in jezelf, in je gevoelens en intuïtie. Het gaat over luisteren naar en respect hebben voor jezelf en over jouw eigen ervaring je leraar laten zijn.
- Niet-streven
We streven vaak continu naar meer. We hebben geleerd dat des te harder we ons best doen, des te meer we bereiken. Dit is soms ook wel zo, maar in veel gevallen kan deze houding juist averechts werken. We proberen bijvoorbeeld uit alle macht om ons te ontspannen, waardoor we alleen maar meer gespannen raken. In mindfulness cultiveren we een houding van niet-streven. We proberen niet meer om iets speciaals te bereiken, maar zijn gewoon met wat er is.
- Acceptatie
Sommige dingen kunnen we nu eenmaal niet veranderen. Als we hiertegen blijven vechten, als we niet willen zien hoe de dingen zijn, dan putten we onszelf alleen maar uit. Dit betekent niet dat we alles maar accepteren en over ons heen laten komen. Acceptatie van wat er op dit moment ook is, is een belangrijke eerste stap voordat eventueel actie ondernomen wordt die tot verandering kan leiden. - Loslaten
We willen alles vaak onder controle houden. Relax, you are not in control. Er is zoveel wat we niet in de hand hebben. In mindfulness oefenen we met loslaten en te zijn met wat er ook op ons pad komt. We proberen niet vast te houden aan onze fijne ervaringen, of weg te rennen van onze onaangename ervaringen, maar zijn gewoon met de dingen zoals ze op dat moment zijn.
Deze vier attitudes horen er ook bij
Er zijn nog een paar attitudes die ik in de loop van mijn eigen beoefening van Mindfulness ben tegengekomen. Deze zou ik hier graag nog aan toe zou willen voegen:
- Eerlijkheid
Eerlijk zijn naar een ander toe is niet altijd even gemakkelijk, maar eerlijk zijn naar jezelf is vaak nog moeilijker. Dit gaat over stoppen met onze kop in het zand te steken, omdat we bepaalde dingen niet onder ogen willen zien en vervolgens daadwerkelijk te kijken naar wat er is, naar wat er in je omgaat, naar wat je ervaart. - Moed
Het vraagt moed om met jezelf aan de slag te gaan. Het is niet makkelijk om jezelf eerlijk onder ogen te zien en te kijken wat er allemaal in je omgaat. Het vraagt moed om een andere, onbekende weg te kiezen. Het vraagt moed en toewijding om de dingen anders te doen dan je ze tot nog toe hebt gedaan of om juist vastberaden en welbewust dezelfde weg te blijven volgen. - Luchtigheid
Als we hier zo mee aan de slag gaan, kunnen we de neiging hebben om het allemaal zo serieus te nemen. Bekijk alles wat er gebeurt en wat er in je omgaat eens met wat meer luchtigheid. Kijk er met een goede dosis humor naar en lach gewoon eens om waar je geest allemaal wel niet mee bezig is. Breng wat meer lichtheid ofwel ver-lichting in je leven. - Verbondenheid
Je bent niet alleen. Wat je ook ervaart, er zijn ook anderen die dit ervaren hebben of op dit moment ervaren, of nog eens zullen ervaren. Een van de mooiste en meest bijzondere dingen die mindfulness mij heeft gebracht, is een groter gevoel van verbondenheid met alles en iedereen om me heen.
Samen vormen deze attitudes als het ware de ‘spaken van het wiel van mindfulness’. Ze ondersteunen je om met meer gemak door het leven te rollen.
Hoe je deze attitudes in de praktijk brengt
Leuk en aardig, zul je misschien denken, maar hoe pas je dat praktisch toe in je leven? Je hebt deze kwaliteiten allemaal al in je, alleen is de ene op dit moment misschien meer ontwikkeld dan de andere. Je kunt ze echter meer bij jezelf ontdekken, ontwikkelen en laten groeien. Hoe doe je dat? Door op het moment dat je even vastloopt of het even allemaal niet meer weet, een bepaalde attitude te nemen die voor jou belangrijk is op dat moment. Het kan zijn dat je beter voor jezelf wilt zorgen en werkt met de attitude ‘mildheid’ ofwel ‘vriendelijkheid’. Je kunt jezelf dan simpelweg de volgende vraag te stellen:
Hoe kan ik op dit moment vriendelijk zijn voor mezelf? En dit dan vervolgens te doen!
Een andere manier is door de attitude te zien als iets wat je kunt zijn. Een gevoel waar je bewust in kunt stappen en van waaruit je kunt handelen. Je kunt jezelf afvragen:
Wat zou vriendelijkheid in deze situatie doen?
Hoe zou vriendelijkheid voelen?
En dan als het ware in dat gevoel stappen.
En vanuit dat gevoel te handelen.
Dat klinkt misschien raar, maar het gaat gemakkelijker dan je denkt. Doe het gewoon eens een tijdje. Denk niet na één keer dat het niet voor je werkt, maar geef het een kans en ervaar! En laat deze attitudes je rust in je hoofd brengen.
