Angst kent vele gezichten…
‘Misschien heb je een specifieke angst of fobie, voor spinnen, honden of iets anders.‘
‘Of heb je enorme faalangst en ben je altijd bang dat je het niet goed doet.‘
‘Misschien maak je je continu zorgen over je gezondheid en ben je bang elke ernstige ziekte te hebben waar je over hoort of leest.’
‘Of ben je bang voor sommige gedachten die je hebt, en wil je die gedachten helemaal niet hebben.’
‘Misschien geven sociale situaties je een groot gevoel van angst en onzekerheid en durf je je amper onder andere mensen te begeven?’
‘Of heb je een algemeen gevoel van angst wat bijna altijd aanwezig is, maak je je continu zorgen over alles wat er mis kan gaan met jezelf of met anderen, of word je soms overvallen door hevige angst of paniek zonder duidelijke reden.’
Het gevolg is meestal vergelijkbaar…
Een beklemmend gevoel, gespannen spieren, hoge en snelle ademhaling, versnelde hartslag, misschien zelfs zweten, misselijkheid of duizeligheid…..
Vaak een gevoel van druk of spanning in de buik en/of borst, alsof er iets groots, zwaars en donkers op rust. Het gevoel van een prop in je maag en een beklemmend gevoel rond de keel.
Daarnaast zijn er vaak veel zorgelijke gedachten. Je gaat piekeren over de angst en wat er allemaal wel niet mis kan gaan.
Zo wordt de angst alleen maar groter en groter. Het gevolg hiervan is dat het je beperkt. Het is een gevoel alsof je opgesloten zit. Je wilt iets doen of iets zeggen, maar er gebeurt niets, je durft niet. Het is alsof je bevriest, alsof je vast staat en niet vooruit komt, hoe graag je ook wilt. Je bent overmant door angst. Op een gegeven moment is het niet meer datgene wat de angst oproept het grootste probleem, maar angst voor de angst en de angstgevoelens.
Wat maakt dat ik me zo laat leiden door angst?
Ze zeggen wel eens dat angst een slechte raadgever is. Maar is dat zo? Vergeet niet dat angst in principe niet iets slechts is. Het laat je weten dat er gevaar dreigt en dat is vaak wel heel handig om te weten. Angst is evolutionair ook heel begrijpelijk, zoals angst voor spinnen of slangen, die heel gevaarlijk en levensbedreigend konden zijn.
Zodra de dreigende situatie zich voordoet speelt de angst op, met alle lichamelijke sensaties die erbij horen. We kunnen die angst waarnemen en er adequaat op reageren, zoals door weg te rennen of het gevecht aan te gaan. Als deze situatie voorbij is, verdwijnt de angst weer.
Angsten kunnen echter ook doorslaan. Er kunnen irreële angsten ontstaan (ook al voelt dat voor jou niet zo!) en angst voor de angst. In onze huidige maatschappij ontstaan vaak angsten voor dingen die helemaal niet zo (levens)bedreigend zijn. Daarnaast houden we ze zelf in stand door over de situatie na te denken en ebben ze niet direct weer weg zodra het ‘gevaar’ geweken is.
Angst is dan geen raadgever meer, maar zit dan op de troon. Angst heeft je leven overgenomen. Je hebt als het ware een verhoogde gevoeligheid ontwikkelt voor de angstgevoelens en gedachten.
In principe kun je voor alles een angst ontwikkelen. In elk geval is het een patroon dat zich over de jaren heeft versterkt, elke keer dat je je laat leiden door je angstgedachten en angstgevoelens, elke keer dat je in een neerwaartse gedachte-gevoelsspiraal terecht komt.
Hoe mindfulness bij angst en paniek kan helpen
Met behulp van mindfulness kun je je gewaar worden van wat er precies gebeurt wanneer jij angst ervaart. Je leert allereerst om een stabiele, veilige basis te vinden waar je altijd naar terug kunt keren, zodat je je niet verliest in de angst en angstgedachten.
Stukje bij beetje kun je leren om angst te voelen in je lichaam, in plaats van er over na te denken in je hoofd. Je leert het niet als iets slechts te zien. Mindfulness werkt niet tegen angst, maar met de angst. Je leert de angst kennen en hem weer waarderen als raadgever, in plaats van als koning op de troon.
Zodra je de angst kunt voelen en durft te voelen in je lichaam, kun je ontdekken dat je dit prima aankunt, dat het te doen is. Je kunt het gevoel dragen en merken dat het komt en gaat, dat het soms langer, soms korter blijft, maar ook weer wegebt. Stukje bij beetje doorbreek je de vicieuze cirkel en de koppeling tussen de angst en datgene wat angst oproept.
Dat betekent niet dat je nooit meer angst zult ervaren, maar wel dat je ondanks je angst de vrijheid hebt om te kiezen wat je wilt doen. Je laat je er niet meer zo door leiden.
Mijn eigen ervaring met mindfulness bij angst
‘Op een nacht werd in met een hevig angstgevoel wakker. Ik had gedroomd dat mijn vriendin was vreemdgegaan. Aangezien ik dit in een eerdere relatie daadwerkelijk had meegemaakt, kwam de hele golf aan angst en paniek helemaal terug. Ik merkte dat ik het niet wilde voelen en dat ik erover na ging denken. Ik wist dat dat het alleen maar erger zou maken. Dus ik besloot om aanwezig te zijn met wat ik voelde in mijn lichaam. Dit was niet makkelijk, maar stukje bij beetje kon ik het voelen en wonder boven wonder ebde het gevoel weg en kon ik gewoon verder slapen!’
Wil jij je angst onder ogen komen en zorgen dat hij je leven niet meer zo onder controle heeft? In een mindfulnesstraining kun je hier zelf of onder begeleiding mee aan de slag gaan.
