In een Mindfulnesstraining is een belangrijke oefening om in het dagelijks leven stil te staan bij de dingen waar je dankbaar voor bent. We kunnen ons soms zo verliezen in alles wat niet goed gaat, in negatief denken en in alles wat we nog niet hebben, wat er mis gegaan is en wat we nog willen bereiken. Daardoor vergeten we vaak wat we wel hebben, zien we over het hoofd wat er fijn en mooi is in ons leven, en nemen we de tijd niet om hiervan te genieten. Dankbaarheid is als het ware een medicijn tegen negativiteit en depressie en helpt ons om onze aandacht te richten op de mooie dingen in ons leven.
Waarom we ons vaak op het negatieve richten
Ik zeg niet dat het voor iedereen zo werkt, want ik heb genoeg mensen ontmoet die onder andere met behulp van dankbaarheid heel positief in het leven staan en van al het moois genieten. Veel mensen zijn echter eerder gericht op wat er verkeerd gaat in hun leven, dan op wat er goed gaat. En eerlijk is eerlijk, we kunnen misschien allemaal wel eens zo’n bui hebben. We hebben over het algemeen de neiging het ‘onaangename’ meer aandacht te geven dan het ‘aangename’. Dit wordt ook wel de ‘negativiteitsbias’ genoemd.
‘Aandacht is net als teflon voor aangename ervaringen, en als klittenband voor onaangename ervaringen.’
Dit is op zich helemaal niet raar, zeker als je er vanuit evolutionair oogpunt naar kijkt. Als je kijkt naar waar we vandaan komen, toen we nog jaagden en verzamelden, leefden in en van de natuur; toen was het belangrijker dat je niet opgegeten werd, of dat je niet doodvroor, dan dat je eten lekker smaakte, of dat je even in de zon kon liggen. Het was belangrijk om een plek te onthouden waar gevaarlijke roofdieren leefden bijvoorbeeld. Om te overleven was het belangrijker om de onaangename dingen te onthouden die je het leven konden kosten.
Voor een deel zitten die patronen waarschijnlijk nog steeds in ons, hoewel we ze meestal niet zo hard meer nodig hebben. Soms is de nadruk op het onaangename helemaal niet zo behulpzaam meer en kan het ons omlaag trekken in een negatieve spiraal. Dankbaarheid is een manier om als het ware tegenwicht te bieden aan deze ‘negatieve’ patronen in ons brein. Door beoefening kunnen we nieuwe paden in ons brein creëren, die meer focussen op wat er goed gaat, wat er mooi is en waar we tevreden mee zijn.
Hoe je dankbaarheid kunt beoefenen
Dankbaarheid is iets wat je kunt oefenen. Je kunt een mentale notitie maken en er even bewust bij stil staan wanneer je een aangename ervaring hebt. Je kunt hier bewust dankbaar voor zijn en de gedachten, gevoelens en lichamelijke gewaarwordingen opmerken, en te kijken of je hier bewust van kunt genieten.
‘Gewaarzijn van iets wat aangenaam, hartverwarmend of mooi is, kan je hernieuwde energie geven. Het kan je voeden en de energie geven om ook de minder aangename momenten van het leven te dragen.’
Een mooie manier om dit heel bewust te oefenen is met behulp van de ‘tien vinger dankbaarheidsoefening’. Dit is eigenlijk heel eenvoudig:
- Elke avond voor je gaat slapen sluit je even je ogen en ga je bewust je dag af van begin tot eind (of van het einde naar het begin; wat voor jou fijner werkt).
- Vervolgens tel je op je vingers 10 dingen waar je die dag dankbaar voor bent.
Merk ook op hoe dit voor je is. Welke gedachten komen er op? Wat voor gevoel geeft het je om dit te doen? Wat merk je in je lichaam?
Dankbaarheidsdagboek
Een andere manier om dankbaarheid te beoefenen kan zijn door een dankbaarheidsdagboek bij te houden. Daarin kun je dagelijks dingen opschrijven waar je dankbaar voor bent. Grote dingen, kleine dingen, wat je maar wilt.
Op de momenten dat je je minder voelt en je verliest in negativiteit, dan kun je dit dagboek gebruiken om je te herinneren aan alle mooie dingen in het leven. Het is maar net waar je de nadruk op legt, waar je je aandacht op richt. Die keuze is aan jou.
Zelf heb ik dit zeker een half jaar volgehouden en doe ik het eigenlijk nog steeds. Elke avond voordat ik ga slapen schrijf ik op waar ik die dag dankbaar voor ben. Wat een fijne manier om naar bed te gaan! En nog mooier wanneer je dit op tafel laat liggen en het de volgende dag weer leest wanneer je opstaat. Het werkt echt! Mijn aandacht ligt zoveel meer op alles wat mooi is in mijn leven en de fijne gevoelens die dit oproept. Ik ben elke keer weer verbaasd hoeveel moois ik mag ervaren op een dag.
Ik merk ook dat ik gedurende de dag hierdoor steeds bewuster stil sta bij waar ik dankbaar voor ben en meer van mooie momenten kan genieten. Neem bijvoorbeeld deze heldere (dubbele) regenboog die ik als cadeau kreeg toen ik met m’n zoontje wegreed bij m’n ouders. We hebben samen even de tijd genomen om ervan te genieten.
